Bestorwe boedels en hul verskeie belastingimplikasies

Deceased estates and the various tax implications applicable on death
June 17, 2021
The effects of languishing on employee motivation and engagement
June 17, 2021
Click here for ENGLISH

Suid-Afrikaanse belastinginwoners is verseker van vier dinge in die lewe: belasting, beurtkrag, die dood, en meer belasting. Belasting is onvermydelik. Dit is van uiterste belang dat ‘n mens die verskillende belastings verstaan wat op ‘n bestorwe boedel van toepassing is (en aan ‘n persoon wat oorlede is) om te verseker dat behoorlike beplanning en oorweging aan elkeen geskenk word en sodoende ook te verseker dat die erflating wat aan erfgename en legate bemaak word nie verminder word om verskeie belastingverpligtinge te vereffen nie.

Terwyl ‘n verskeidenheid belastings mag geld, is dié drie belastings byna altyd van toepassing:

  • Inkomstebelasting;
  • Kapitaalwinsbelasting; en
  • Boedelbelasting.

Drie belastings, maar wat is die verskil?

Inkomstebelasting word deur die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (“SAID”) gehef op alle inkomste wat ‘n persoon in die belastingjaar (1 Maart tot 28 Februarie) van hul afsterwe verdien het. Dit sluit in (maar is nie beperk tot): salaris, huurinkomste, besigheidsinkomste en beleggingsinkomste. Die bestorwe boedel in sy hoedanigheid as belastingpligtige sal ook aanspreeklik wees vir inkomstebelasting op die verskillende soorte inkomste wat verdien word vanaf die datum van afsterwe van die oorledene tot op die datum waarop die boedel gefinaliseer is, deur die Meester van die Hoë Hof goedgekeur is, en behoorlik afgehandel is.

Kapitaalwinsbelasting (of KWB) word deur SAID gehef op die datum van afsterwe van die oorledene, en belas effektief die groei in waarde van alle kapitaalbates wat op die datum van afsterwe gehou word. Hierdie bates sluit eiendoms- en finansiële bates in (aandele, effektetrusts, ens.). Die rede waarom kapitaalwinsbelasting in ‘n bestorwe boedel ontstaan is dat die afsterwe van ‘n persoon ingevolge die Inkomstebelastingwet ‘n KWB-gebeurtenis is, en word die oorledene geag om van hul bates te beskik teen ‘n bedrag gelykstaande aan die markwaarde van die bates op die datum van afsterwe.

Boedelbelasting word gehef op die bates van oorlede individue wat ten tyde van hul dood in Suid-Afrika gewoon het (ongeag hul burgerskap), en op die Suid-Afrikaanse bates van oorlede individue wat in die buiteland gewoon het. Boedelbelasting belas die oordrag van welvaart van een generasie na die volgende.

‘n Blik op die verhouding tussen inkomstebelasting en kapitaalwinsbelasting

Die belastingopgawe van die oorledene sal alle inkomste bevat wat gedurende die belastingjaar waarin hulle oorlede is verdien/ontvang is. In die finale belastingopgawe wat by SAID ingedien word kan die jaarlikse rente-vrystelling van R23 800 (R34 500 indien ouer as 65) benut word teen alle rente-inkomste verdien. Hulle word verder die gebruik van primêre, sekondêre en tersiêre belastingkortings toegestaan, en die gebruik daarvan is ouderdom-afhanklik.

Kapitaalwinsbelasting is van toepassing op al die kapitaalbates wat op die datum van afsterwe gehou word aangesien die afsterwe van ‘n individu gesien word as ‘n geagte beskikking waardeur die persoon effektief van al hul bates beskik aan óf hul gade, kinders, korporatiewe entiteite, openbare weldaadsorganisasies en uiteindelik die boedel.

Die belasting verskuldig word bereken deur die markwaarde van die verskillende bates te verkry, en die kostes aangegaan om die bates te bekom af te trek. Die som daarvan word dan met R300 000 (die kapitaalwinsbelasting-vrystelling) verminder om ‘n netto wins/verlies op die geagte beskikking(s) te bereken. Die netto wins word verder met 60% verminder (die  kapitaalwinsbelasting-uitsluitingskoers) en die finale wins word dan belas in ooreenstemming met die betrokke belastingskaal wat op die oorledene van toepassing is. (‘n Belangrike nota: die R300 000-vrystelling is slegs  beskikbaar op die datum van afsterwe, die jaarlikse bedrag beskikbaar aan individue is R40 000.)

Sekere bates in ‘n oorledene se  finale  belastingopgawe word uitgesluit van KWB, insluitend bates wat bemaak word aan die langslewende gade, meeste bates vir persoonlike gebruik, bates wat aan goedgekeurde Openbare Weldaadsorganisasies bemaak word, en die opbrengs van sekere lewensversekeringspolisse. Die Inkomstebelastingwet ag die eerste R2 miljoen kapitaalwins uit die beskikking van ‘n primêre woning belastingvry te wees.

Boedelbelasting en die belasbare boedel

Wanneer ‘n persoon oorlede is, sal hul bates oorgedra word na hul erfgename óf in terme van hul testament óf in terme van die intestate opvolging. In beide gevalle sal die SAID boedelbelasting teen ‘n koers van 20% op die eerste R30 miljoen hef, en teen 25% op enige bedrag groter as R30 miljoen.

Ten einde boedelbelasting te bereken, moet die eksekuteur die waarde van die boedel bepaal deur die opstel van likwidasie- en distribusierekening. Die eksekuteur bepaal die waarde van die boedel deur die markwaarde van al die bates in die boedel te bereken en die markwaarde van die bates te verminder met verskeie aftrekkings en vrystellings wat deur die Boedelbelastingwet toegelaat word om die netto belasbare boedel te bepaal wat onderhewig is aan die belastingkoerse wat hierbo uiteengesit is.

Bates uitgesluit van die berekening sluit in (maar is nie beperk tot): bates wat bemaak is aand die langslewende gade, bates wat aan goedgekeurde Openbare Weldaadsorganisasies bemaak is en uittree- of  lewende annuïteite. Indien ‘n begunstigde (of begunstigdes) deur die oorledene benoem is, sal hierdie opbrengs direk aan die begunstigde(s) uitbetaal word en nie onderhewig wees aan boedelbelasting nie.

Die belasbare boedel word verder verminder deur die volgende toelaatbare aftrekkings, ingesluit, maar nie beperk nie tot:

  • Begrafniskostes en sterfbed uitgawes;
  • Die laste van die oorledene op die sterfdatum, insluitend kapitaalwinsbelasting wat met die dood ontstaan;
  • Boedeladministrasiekostes;
  • Waardasiegelde; en
  • Gelde op eiendomsoordragte na ‘n langslewende gade / restant erfgenaam.

Die finale aftrekking beskikbaar teen die belasbare boedel is die artikel 4A-korting waarvoor die Boedelbelastingwet voorsiening maak. Die korting ag R3 500 000 van die netto waarde van die boedel as nie-belasbaar vir boedelbelastingdoeleindes. Die korting kan, in sy geheel of gedeeltelik, na die langslewende gade oorgerol word, wat die gade ‘n afkorting van R7 000 000 (of gedeelte daarvan soos oorgerol) op hul afsterwe gun.

Die hantering van die vier sekerhede van die lewe, of ten minste die voldoende voorsiening wat daarvoor gemaak word terwyl ‘n persoon lewe, kan (en  sal) gemoedsrus bied vir diegene wat agtergelaat word en sal verseker dat die effek van die verskeie belastingimplikasies wat deur die dood veroorsaak word nie aan die volgende generasie(s) oorgedra word nie.

Kontak Jacques Potgieter op 021 840 1600 of jacques@asl.co.za om jou te assisteer met al jou boedelbeplanning-kwessies.

We use cookies to improve your experience on our website. By continuing to browse, you agree to our use of cookies
X